ΑΝΤΖΕΛΑ ΚΑΡΤΕΡ : ΟΙ ΚΟΛΑΣΜΕΝΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ ΤΟΥ ΔΡ.ΧΟΦΜΑΝ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ : ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΗ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ : ΤΟΝΙΑ ΚΟΒΑΛΕΝΚΟ
Πρόταση : Ο χρόνος είναι μιά αλυσιδωτή σύνθεση αδιαίρετων φαινομενικά στιγμών
Από την έναρξη του τρόπου αντίληψης των πραγμάτων που ονομάζουμε “κόσμο” , ο άνθρωπος ταύτιζε πάντα την έννοια του χρόνου με την κίνηση προς τα μπρός, μ’έναν χείμαρρο που αφήνει λιγοστά μόνο συντρίμματα πίσω του.Η ουσία του χρόνου είναι η παροδικότητα.Κι εφ’όσον το προσωρινό είναι ο φορέας μεσα από τον οποίο έχει εκφραστεί ο κόσμος, εφ’όσον ο χρόνος είναι, από μία άποψη , ο καμβάς πάνω στον οποίο εμείς οι ίδιοι ζωγραφιζόμαστε, η εμπειρική διερεύνηση της δομής του θέτει ορισμένα τεράστια μυθολογικά προβλήματα.Θα μπορούσε η Μόνα Λίζα να γυρίσει, να ξύσει το φόντο της κι ύστερα να παραδώσει για επιστημονική ανάλυση τη μπογιά που βρήκε κάτω απ’το νύχι της?
Σίγουρα όχι!
Αυτός ο θαυμάσιος παραλληλισμός υπονοεί πως όλα τα φαινόμενα έχουν πρόσκαιρο χαρακτήρα και κυλούν ομαδικά πάνω σε ρόδες, που υπάρχουν στις γωνίες του τετράγωνου χωροχρόνου τον οποίο καταλαμβάνουν, κουβαλώντας πάντα στούς ώμους τους τον τοίχο του εκτελεστικού αποσπάσματος όπου όλα θα στηθούν-τη θνητότητα.Ωστόσο αυτό το μοντέλοτου κόσμου δεν βοηθάει ούτε σε μια αναγνωρίσημη απεικόνιση της έννοιας χρ’όνος, πράγμα που πέτυχε στο χώρο με την εισαγωγή της προόπτικης στη ζωγραφική.Με λίγα λόγια, γνωρίζαμε τόσο λίγα για την γεωμετρία του χρόνου- πόσο μάλλον γιατις φυσικές του ιδιότητες- που ήταν αδύνατον ν’αναπαραστήσουμε σε σχήμα και μορφή έστω κι ένα μονάχα δευτερόλεπτο.
Η εφεύρεση του κινηματογράφου μας έδωσε την ευκαιρία να φυλακίσουμε το παρελθον κι έτσι να το διατηρήσουμε όχι μόνο στη μνήμη – που είναι, αν μη τι άλλο μια αποθήκη διαστρεύλωσης- αλλά στο απτό συντηρητικό ενός ρολού φιλμ.Όμως αν το παρελθον, το παρόν και το μέλλον είναι οι διαστάσεις του χρόνου, η ρευστότητά τους είναι παροιμιώδης.Οι χρόνοι των ρημάτων είναι διαρκώς έτοιμοι να πήξουν.Ο ενεστώτας είναι ένα υγρό ζελέ που μετατρέπεται σε μια τρεμουλιαστή παθητική μάζα, τον αόριστο αμέσως, για να μην πω νωρίτερα ακόμα, μόλις τον αντιλαμβανόμαστε σαν ενεστώτα.Ωστόσο αυτή η μάζα ήταν άυλη και υπήρχε μόνο στο μυαλό μας μέχρι την εμφάνιση του συντηρητικού της- του σινεμά.
Η ιστορία του Ντεζιντέριο, του ανθρώπου που αντιμετώπισε τον Δρ.Χοφμαν, έναν επιστήμονα-“δαίμονα”, φιλόσοφο,ο οποίος αποφάσισε να αλλάξει την εικόνα του κόσμου με είδωλα.Η πραγματικότητα διαφορετική για κάθε άνθρωπο, εικόνες αλλοπρόσαλλες που όμως κρύβουν επιθυμίες,όνειρα,φόβους, ένστικτα και καταπιεσμένες αλήθειες.Πλάσματα περίεργα και καταστάσεις εξωφρενικές, στην καλύτερη περίπτωση, τι είναι τελικά το αληθινό, το λογικό, το κοινώς αποδεκτό?Που κολλάει ο έρωτας και τα όνειρα σε όλα αυτά?
Δεν μου κάνει εντύπωση το ότι η Άντζελα Κάρτερ θεωρήθηκε ταυτόχρονα ένα απο τα “κακά” παιδιά και μία απο της σημαντικότερες πέννες της Αγγλικής λογοτεχνείας .Το να προσδιορίσει κανείς την σφαίρα στην οποία κινούνται ΟΙ ΚΟΛΑΣΜΕΝΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ είναι μάλλον άδικος κόπος και ίσως να χάσει και την ουσία αυτού του μοναδικού βιβλίου.Μπορείς να το πείς ψυχεδελογράφημα (και θα’χεις δίκιο βάση των εικόνων), μπορείς να το πεις επιστημονική φαντασία, δε θα πέσεις έξω αν το πείς και φιλοσοφικό παραμύθι.Υπάρχουν κομμάτια που θυμίζουν κάτι από Ντε Σαντ, άλλα πάλι Frank Zappa (πιστεύω πως θα γεννούσε το μυαλό του πολλά τραγούδια απο τις σελίδες του) κι αλλού ο Αϊνσταίν και ο Άρθουρ Κλάρκ ξαναγράφουν την Οδύσσεια.Θα ήταν κρίμα κάποιος να προσπαθήσει να βγάλει άκρη ,κατά το κοινώς λεγόμενο, καλύτερα να παρασυρθεί μαζί με τον κεντρικό ήρωα σάυτή την εθιστικά εφιαλτική περιπέτεια και θ’απολαύσει το διάβασμα.Ο κατά διαστήματα πολύχρωμος Κάφκα που φέρνει στο μυαλό η Κάρτερ μ’έκανε να σκεφτώ τι θα γινόταν αν κάποιος σκηνοθέτης, ο Γκοντάρ της δεκαετίας του 70 ο πρώτος που ήρθε στο νου, αποφάσιζε να το κάνει ταινία.Στις ΗΠΑ το βιβλίο κυκλοφόρησε με τον τίτλο Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΩΝ ΟΝΕΙΡΩΝ και για κάποιες φεμινίστριες αποτέλεσε ευαγγέλιο.
Δυστυχώς η Κάρτερ μας άφησε μόλις 51 ετών το 1992, πιστεύω πως θα είχε να προσφέρει πάρα πολλά ακόμα
ζελέ ο ενεστώτας!και τον αόριστο μόλις τον αντιλαμβανόμαστε σαν ενεστώτα!
μα αυτό δε στέκει!
όλα αόριστος είναι… αφού ότι βλέπουμε σε σχέση με την ταχύτητα του φωτός δεν είναι το παρόν, σε πληροφορώ πως ότι φθάνει στα μάτια μας , φθάνει με 8′ καθυστέρηση!σκέψου δηλαδή τί γίνεται στο σύμπαν! βλέπεις ένα αστέρι τη νύχτα, ενώ αυτό μπορεί να μην υπάρχει πια! κι όμως λάμπει στα μάτια σου!
😉
συγκλονιστικό; έχεις την αίσθηση οτι περιβαλλόμαστε μόνο από παρελθόν!
αυτά για να μάθεις να μη γράφεις για χωροχρόνο!
…
όσο για τον Αϊνστάιν, ο τύπος δε δέχτηκε ποτέ τη θαυμαστή κβαντική επανάσταση και τα παράδοξα, κάποιοι ονειρεύονται μια μέρα που ένα βιβλίο ή ακόμα ο άνθρωπος που το διαβάζει θα “τηλεμεταφέρονται” έως και έτη φωτός μακριά, ίσως ανάμεσά τους είναι ο δρ. Χόφμαν, εγώ σίγουρα!
ήδη σε βλέπω να λαδώνεις τις κολασμένες ερωτικές μηχανές του δόκτωρα!
Γι αυτό χρειαζόταν τον Κλάρκ ο Αλβέρτος…